Op deze pagina staat informatie over penselen voor mijn cursisten en diegene die mijn modules aquarellerenvolgen. De informatie kan ook interessant zijn voor wie niet tot deze doelgroep behoort, maar wel aquarelpenselen wil kopen.
Welke penselen heb je nodig voor de modules aquarelleren?
- Twee verschillende maten aquarelpenselen met een dikke buik en een fijne punt
- Één aquarelpenseel of twee aquarelpenselen voor fijne lijntjes zonder dikke buik
- Handig, maar niet direct noodzakelijk; een verwaspenseel.
Het is belangrijk dat de penselen voldoende aquarelverf vast kunnen houden. Zie voor meer informatie, maten etc. onderstaande alinea’s
Twee aquarelpenselen met een dikke buik en een fijne punt
Het type aquarelpenseel waar je gewoonlijk het meeste mee schildert heeft een schacht met een cirkelvormige doorsnee, een korte steel en een kwast met een ‘dikke buik’ die uitloopt in een dunne punt. Doordat je dit type penseel het meest gebruikt is de kwaliteit extra belangrijk.
Met de fijne punt die breder uitloopt kan je zowel dunne, dikkere als in breedte varieerde lijnen schilderen. De ‘dikke buik’ hoort voldoende verf vast te kunnen houden voor het schilderen van vormen en lange lijnen. Als het absorptievermogen slecht is belemmerd dat bij het schilderen.
Qua maat raad ik een relatief smal penseel aan (nummer 4, 5 of 6) en een breder penseel (nummer 8 of 10) van bijvoorbeeld het merk van Gogh of Rembrandt. Er zijn meerdere andere merken die geschikte aquarelpenselen verkopen, maar omdat niet alle fabrikanten dezelfde maten hanteren benoem ik deze merken als referentie. De dikte verhoudt zich tot de verkoopprijs.
Penselen voor dunne lijnen
Je hebt voor de module ook één of twee fijne penselen nodig met een ronde schacht en een smalle kwast zonder buik. Dergelijke penselen zijn handig voor dunne tekenachtige lijnen en nauwkeurig werk.
De één heeft een voorkeur voor een fijn penseel met lange haren (een sleper/scriptpenseel) omdat die daar gemakkelijker vloeiende tekenachtige lijnen mee kan schilderen en een ander heeft de voorkeur voor korte haren omdat die daarmee nauwkeuriger kan werken. Ik adviseer om beiden typen penselen te kopen. Dergelijke penselen zijn een stuk goedkoper dan aquarelpenseel met een ‘dikke buik’.
Handig maar niet direct noodzakelijk; een verwaspenseel
Een verwaspenseel houdt veel water vast en is specifiek geschikt voor het schilderen van grotere niet duidelijk gedefinieerde vlakken, zoals wassingen. Vaak worden ze gemaakt van eekhoornhaar omdat die veel vocht kunnen opnemen.
Tip: Je kan een verwaspenselen ook gebruiken om het aquarelpapier plaatselijk nat te maken. Het is namelijk handig om dat met een penseel te doen die zich duidelijk onderscheid in functie en vorm zodat je niet per ongeluk schildert met een penseel die nog verf bevat terwijl je water wilde toevoegen!
Aquarelpenselen kopen; prijs, materiaal en kwaliteit
Er zijn zowel goede aquarelpenselen met synthetische haren, natuurlijke haren als een combinatievan beiden. In het algemeen worden penselen met Kolinskyhaar (haarsoort van een specifieke soort marter) beschouwd als het meest prettig in gebruik. Dergelijke penselen zijn echter duur.
Doordat de kwaliteit van synthetische penselen in de loop der jaren enorm is verbeterd zijn er aquarellisten die liever schilderen met een goede kwaliteit synthetische penselen dan de veel duurdere marterharenpenselen.
Kwaliteit wordt niet alleen bepaald door het vocht opnemende vermogen. De fabricatie van de verschillende onderdelen van het penseel, de gebruikte materialen, de veerkracht van het haar en de fijnheid van de punt behoren tot de relevante factoren. Dit alles maak het moeilijk om voor aankoop in te schatten of een penseel fijn schildert en duurzaam is.
Om het risico op een slechte aankoop te verkleinen kan je reviews lezen, kopen bij een kundige en betrouwbare verkoper in een winkel voor kunstenaarsbenodigdheden en/of kiezen voor een merk dat bekend is vanwege kwalitatief goede producten. Professionele penselen (bijvoorbeeld Rembrandt van Talens) schilderen doorgaans fijner dan een goede studiekwaliteit (van Gogh van Talens). Een goede studiekwaliteit volstaat wel.
Dierlijk haar of synthetisch haar?
Als je vanwege diervriendelijkheid liever geen dierenharen penselen koopt blijft er keuze uit een groot assortiment goede penselen over. Doorgaans worden dieren overigens niet specifiek gekweekt voor penseelharen.
Het is overigens een misverstand dat dierenharenpenselen in de regel beter zijn. Niet iedereen die leert aquarelleren met goede synthetische penselen is enthousiast als die overstapt naar een duurder penseel van marterhaar. Bovendien zijn niet alle soorten dierenharen even geschikt voor aquarelpenselen. Ik heb persoonlijk nog niemand gesproken die enthousiast is over aquarelpenselen van runderhaar, maar ze worden wel verkocht.
Waarom heb je meerdere aquarelpenselen nodig?
Door het gebruik van meerdere penselen heb je meer schilderkundige mogelijkheden. Als je alles met één penseel schildert moet je bovendien elke keer dat je een andere kleur nodig hebt de haren uitspoelen waardoor je constant verf wegspoelt. Op het moment dat je meer penselen hebt kan je een penseel voor behouden aan een kleur die je net hebt gebruikt en snel weer gaat gebruiken.
Hoe moet je de penselen behandelen?
In module 1 geef ik enkele tips waardoor je een goed penseel jarenlang kan gebruiken.
Meer informatie over benodigdheden om te aquarelleren
Op de pagina benodigdheden voor aquarelleren en de daar onderliggende pagina’s staat meer informatie over schildersmateriaal. Je kan ook een digitale les bij mij afnemen om meer te weten te komen over aquarelleren in het algemeen, mijn lesmodules of om concrete vragen wilt stellen